Direct naar inhoud
Fietsersbond Castricum

Verkeersplan: Contouren ‘Leefbaar Verkeersplan’

Gepubliceerd op:

Wij willen graag een Castricum dat prettig is voor de mensen, waarin zij graag verblijven en zich veilig voelen. Er wordt in de gemeente momenteel nagedacht over een integraal verkeersplan. De planvorming wordt daarbij sterk gedomineerd door de autolobby. Een tunnel of extra asfalt wordt onoverkomelijk genoemd (zie bijv. het NHD, wij komen met optie E). Wij betwijfelen de noodzaak daarvan. We laten hieronder zien hoe slecht dat extra asfalt uitpakt,  maar allereerst komen we in dit bericht met een alternatief voorstel.

(Longread 12 minuten lezen)

Inleiding

In landelijke mobiliteitsplannen nemen het Openbaar Vervoer en de fiets een steeds prominentere positie in. Terugkerende vraagstelling in deze plannen: hoe bieden we meer ruimte aan de fiets en hoe wordt het openbaar vervoer zó aantrekkelijk (met meer capaciteit) dat het een goed alternatief is voor de auto. De transformatie in het denken over mobiliteit is veroorzaakt door de breed gedragen wens dorpen en steden leefbaarder te maken. In haar onlangs verschenen boek ‘Het recht van de snelste’ beschrijft Thalia Verkade haarfijn hoe onze openbare ruimte ongewenst is geannexeerd door gemotoriseerd verkeer. Met negatieve gevolgen op zowel het gebied van de leefbaarheid, recreatie als het milieu.

 

Daar waar in andere steden en dorpen steeds meer belemmeringen voor het autoverkeer worden opgeworpen om burgers te verleiden voor alternatieve, schonere middelen van vervoer te kiezen, zijn er in Castricum plannen de sluizen voor het autoverkeer te openen. De spoorwegen komen met een hoogfrequente dienstregeling over ons spoor (PHS, link naar uitleg hiervan op de ProRailsite), met als doel het treingebruik te stimuleren, wat in lijn is met de landelijke mobiliteitstrend. Vreemd genoeg wordt dit gegeven nu juist als argument gebruikte om ook het autogebruik te stimuleren. Zo wordt er serieus nagedacht over het aanleggen van een miljoenen kostende ongelijkvloerse kruising om de doorstroming van het autoverkeer bij de overgang Beverwijkerstraatweg te verbeteren. Het vaker dichtgaan van de spoorbomen wordt geheel tegen de tijdsgeest in als obstakel gezien, in plaats van als kans de gemotoriseerde mobiliteitsstroom een halt toe te roepen.

 

Een Leefbaar-verkeersplan op één.

We schreven al eerder (zie link auto-eerstlink fietstunnels  en onze nieuwsbrief 42) de doorstroming van de auto blijkbaar op nummer één wordt gezet en wordt aangestuurd op plannen met het onvermijdelijke effect dat  het autogebruik in en door Castricum wordt gestimuleerd. Eerst wordt onderzocht hoe het autoverkeer bij de spoorwegkruising kan worden gefaciliteerd door ongelijkvloerse kruisingen. Om daarna, uitgaande van de gemaakte keuze een integraal vervoersplan voor heel Castricum te maken. Fietsers en voetgangers zijn de klos, want de rest van de infrastructuur moet zich schikken naar de keuzes voor de auto’s.

De Fietsersbond laat hieronder zien dat zo’n ongelijkvloerse autokruising onnodig is en dat er zonder extra auto-oplossingen sneller een goed integraal verkeersplan kan worden gerealiseerd, met een plan dat goed is voor fietsers en voetgangers en de leefbaarheid in Castricum en Bakkum. We noemen onze variant Leefbaar-Verkeersplan en geven daarvan hieronder de contouren weer. Daarna gaan we verder in de betekenis en negatieve effecten zien van de keuze van ongelijkvloerse autokruisingen, we duiden die varianten aan als Meer-Asfalt-Verkeersplannen (of: Meer-Automobiel-Verkeersplannen).

Snel resultaat met het Leefbaar-Verkeersplan

Er hoeft geen tijd verspild te worden aan onderzoek en uitwerking van plannen voor ongelijkvloerse spoorwegkruising, maar er kan meteen gestart worden met de uitwerking van een integraal verkeersplan. De wachttijd van auto’s bij de spoorbomen op de Beverwijkerstraatweg vormt geen op te lossen probleem, maar is daarentegen onderdeel is van de oplossing in het Leefbaar-Verkeersplan.

Kern van dit plan: optimaal gebruik door auto’s van de bestaande ontsluitingswegen en regionale wegen (N513/N203), de ‘Noordroute’, ook voor verkeer naar Heemskerk en Beverwijk en ontmoedigen van de route via de Beverwijkerstraatweg – het langer gesloten zijnvan de spoorbomen past goed in dit plan. Lees hieronder de uitgangspunten en contouren van dit integrale verkeersplan. Qua tijd scheelt het voor de meeste Castricummers en Bakkummers weinig en vaak is een ritje via de ‘Noordroute’ naar Beverwijk zelfs minuten sneller dan via de Beverwijkerstraatweg (zievoorbeeld in  routekaartje Google hierboven).

Veiligheid voor auto’s op de spoorwegovergang door de LVO-Dorpsstraat autoluw oplossing

We gaan ervan uit dat de LVO*-Dorpsstraat autoluw (link voor meer info) oplossing op korte termijn is gerealiseerd. Want doordat recht afslaand verkeer Schoutenbos in en de Dorpsstraat in minimaal wordt (waardoor auto’s op de spoorwegovergang in de file staan), zullen juist die files er nog amper zijn en zal dat grote veiligheidsprobleem gericht worden aangepakt.  We gaan voor optimale veiligheid en minimale doorstroming voor autoverkeer op de overweg.

* LVO is het Landelijk Verbeterprogramma Overwegen van ProRail (Link naar toelichting)

Uitgangspunten van het Leefbaar-Verkeersplan

  1. Respecteren van het vastgestelde hoofdfietsnetwerk, en waar mogelijk de kwaliteit (veiligheid, doorstroming) voor fietsers verbeteren.
  2. Stimuleren van het gebruik door auto’s van de regionale wegenstructuur:  N513/N203, de noord-route. Ook voor autoverkeer naar het zuiden.
  3. Ontmoedigen van doorgaand regionaal autoverkeer door Bakkum of Castricum.
  4. Ontmoedigen van autoverkeer via de spoorwegovergang Beverwijkerstraatweg – minder verkeer over de overweg.
  5. Verhinderen van ongewenst sluipverkeer in Castricum enBakkum (via bijvoorbeeld  Puikman, Bakkummerstraat, Verzetsheldenbuurt, Dorpsstraat, Burg. Mooijstraat).
  6. Zorgen dat regionaal autoverkeer met herkomst en bestemming Castricum en Bakkum goed mogelijk blijft.
  7. Optimaal gebruik maken in Castricum van de ontsluitingswegen die daarvoor geschikt zijn (door optimale ontvlechting, vrijliggende fietspaden, fietskruisingen met midden eiland ).
  8. Veranderen van ongewenste of onvolwaardige 50 km/h wegen in volwaardige optimaal ingerichte 30 km/h zones.

En natuurlijk streven naar optimale veiligheid voor fietsers en voetgangers, minder stress, betere luchtkwaliteit,  … etc.

Merk op dat dit verkeersplan ook het autoverkeer op overweg Vinkebaan/Ruiterweg aanpakt.

Contouren van het Leefbaar-Verkeersplan…

Basis van het kaartje van het Leefbaar-Verkeersplan (hierboven) is het door de gemeente vastgestelde Fietsnetwerk, met (hoofd)fietsroutes en mogelijke tracés van doorfietsroutes. Daarop zijn de structuren getekend van de hoofdstructuur voor het autoverkeer toegevoegd.

Regionale structuren

Regionale routes: N513 en N203, maar ook Heereweg (Bakkum-Noord) en Rijksweg (Limmen).

Met het Leefbaar verkeersplan zal door het ontmoedigen van doorgaand verkeer door Bakkum de Heereweg minder doorgaand verkeer aantrekken. Zeker als op termijn de A9 afslag naar Heiloo wordt gerealiseerd. Wel blijft dat auto tracé in gebruik bijvoorbeeld tussen Egmond en Bakkum en Castricum, bijvoorbeeld voor Egmonders met bestemming de P&R bij het station. Voorts zal het plan doorgaand verkeer ontmoedigen tussen Heiloo en Limmen richting Heemskerk en Beverwijk. De beoogde route daarvoor is de N203.

Ontsluitingswegen

Een deel van de 50 km/h wegen in Castricum is goed ingericht met vrijliggende fietspaden en rotondes waarop fietsers (op hoofdfietsroutes) in de voorrang zijn. Ook zijn fietskruisingen meestal voorzien van een midden eiland. De kwaliteit van die wegen (m.n. fietsveiligheid en fietsdoorstroming) kan op verschillende stukken beter, maar ze zijn geschikt als ontsluitingswegen. Het betreft de volgende wegen: Soomerwegh, Oranjelaan, Kleibroek, Smeetslaan en de Dr. de Jonghweg. Maar ook het tracé in Bakkum via de Van Haerlemlaan (hoewel daarover discussie is: sommigen zien dat liever als 30 km/h zone). Alle genoemde ontsluitingswegen zijn voor auto’s vanuit de wijken goed bereikbaar. Tegelijk is vanuit Duin & Bosch de N513 goed bereikbaar.

30 is het nieuwe 50

Verschillende wegen in kern Castricum die nu als 50 km/h zijn ingericht, zijn daar vaak niet geschikt voor (te smal en de ontvlechting van auto- en fietsverkeer is onvoldoende) en stimuleert hooguit het autoverkeer door Castricum, wat ongewenst is. Bovendien zijn het wegen die momenteel doorgaand autoverkeer ondersteunen. Dat zijn: Ruiterweg, Beatrixstraat, Stationsweg, Mient en Cieweg.

Die kunnen worden beter worden ingericht als 30 km/h zone – inclusief snelheid remmende maatregelen voor autoverkeer (bijvoorbeeld eenrichtingssluis). Het gaat in de meeste gevallen om een hoofdfietsroute, dus ligt het voor de hand om het in te richten als fietsstraat – brede fietsstroken moet ook kunnen. Merk op dat in verband met de statiosverbouwing de Stationsweg momenteel een 30 km/h regime geldt. Dat kan ook na de verbouwing van het station zo blijven.

Geholpen door de lange wachttijden bij de spoorwegovergang wegens PHS en de nieuwe inrichting van de wegen zal het doorgaande autoverkeer naar de Beverwijkerstraatweg fors verminderen en de noord-route de voorkeur krijgen.

Eventueel kan ook de Beverwijkerstraatweg een 30 km/h zone worden vanaf de rotonde, die heeft dan immers geen functie als doorgaande route.

Sluipverkeer: auto-knips

Om ongewenst sluipverkeer van auto’s te voorkomen, zullen in goed overleg met Castricummers slimme ‘auto-knips’ moeten worden gerealiseerd. Intelligente locaties van dergelijke autobarrières moeten natuurlijk in samenspraak met betrokken burgers worden gekozen. Doel is om het fietsverkeer veiliger te maken en buurten leefbaarder te maken, terwijl ze voldoende bereikbaar blijven voor autoverkeer (altijd uitzondering voor bevoorrading en hulpdiensten).

In het kaartje Leefbaar-verkeersplan worden een paar locaties voor autoknip voorgesteld. Dat zijn de locaties die onlangs gekozen werden rond de Dorpsstraat, in de Verzetsheldenbuurt. Voorts twee locaties op het Bakkummerstraat-Puikman traject: (1) overweg Vinkebaan dicht voor auto’s en (2) knip op Puikman [zodanig dat P&R bereikbaar blijft, en K&R mogelijk blijft]

De Fietsersbond raad aan zo snel mogelijk met uitgebreide pilots te beginnen om dit alles in gang te zetten.

Het (regionaal) fietsnetwerk

In het Raadsprogramma 2018 – 2022 geeft de gemeenteraad het college de volgende opdracht: “Stimuleert het gebruik van de fiets via de inrichting van de weg en betere doorgaande fietsroutes.” Voorts bevatten gemeentelijke (zie link) en provinciale (zie link) Fietsbeleidsplannen veelbelovende plannen en lazen we onlangs in de krant over de  intentieverklaring van gemeenten en provincie . Grote kansen voor een optimaal gemeentelijk/regionaal fietsnetwerk. Het fietsen aantrekkelijker maken door een veilige fietsomgeving en binnen het netwerk een goede doorstroming. Extra aandacht voor fietsdoorstroming van hoofdfietsroutes/doorfietsroutes op kruisingen met autoverkeer/spoor. Goede doorstroming door voorrang voor fietsers en als veiligheid daarom vraagt een ongelijkvloerse kruising – ook te lange wachttijden van fietsers voor spoorbomen kunnen ongelijkvloerse spoorkruising noodzaken.

Merk op dat het fietsnetwerk niet alleen over fietspaden ligt, hoofdfietsroutes gebruiken ook wegen met gemengd verkeer (30 km/h zones).

 

Meer-Asfalt-Verkeersplannen 

De Meer-Asfalt aanpak gaat ervan uit dat de keuze van een ongelijkvloerse spoorkruising voorafgaat aan het uitwerken van een Integraal Verkeersplan. 

Het kaartje geeft een een overzicht van mogelijke ongelijkvloerse oplossingen voor auto’s. Een spoortunnels in het hart van kern Castricum, een ‘westweg’ middendoor Castricum/Bakkum of een ‘oostweg’ tussen Castricum en Uitgeest. ProRail schrijft in een brief aan de gemeente

Er wordt daarvoor door de gemeente zelfs gelobbied bij ProRail, Provincie en Rijk. Ons wordt voorgespiegeld dat dit autoprobleem een halszaak is voor Castricum/Bakkum en dat er een Meer-Asfalt-Verkeersplan moet komen, inclusief een ongelijkvloerse kruising voor automobielen. Lees hieronder dat de noodzaak ontbreekt en lees de lange lijst met nadelen.

De noodzaak voor een Meer-Asfalt aanpak ontbreekt om volgende redenen:

  1. Het grote probleem bij de overgang niet de doorstroming van het autoverkeer is maar de veiligheid op de overgang die wordt bemoeilijk door het afslaande verkeer in combinatie met doorgaand fietsverkeer. Veiligheid en doorstroming van auto’s wordt al voldoende verbetert door de’korte termijn’  LVO/Dorpsstraat-autoluw oplossing. Deze oplossing zorgt voor meer veiligheid op de overweg, want dat voorkomt onnodige files waardoor auto’s op het spoor stilstaan en tussen de bomen raken.
  2. Het Autoverkeer heeft een alternatieve route, de ‘noordroute’ via de Soomerwegh/N203/N513, de aanwezige auto-hoofdstructuur die daar geschikt voor is. Qua tijd scheelt het voor de meeste Castricummers weinig en vaak is een ritje via de noord route naar Beverwijk zelfs minuten sneller dan via de Beverwijkerstraatweg.
  3. Als de spoorbomen langer dicht zijn door PHS is dat een stimulans voor automobilisten om de noord-route te nemen.
  4. Het gaat om een paar minuten wachttijd van een paar automobilisten (uit de regen, uit de wind, met airco aan, radiootje aan, even naar huis bellen, in een privé omgeving).

Brief ProRail aan gemeente

ProRail stuurde op 26 juni een brief (zie link) aan de gemeente over deze ‘korte termijn’ oplossing ‘Voor de langere termijn zijn dan ook extra maatregelen noodzakelijk’. Daarbij wordt gedacht aan het ‘verkeersluw maken van de overweg’ en ‘kan gedacht worden aan ongelijkvloerse oplossinginen’. Opmerkelijk is, dat het effect van de gelijkvloerse oplossingen nog niet bekend is en ook dat ProRail  in de brief niet alleen aandacht heeft voor de  veiligheid op de overweg, maar ook met de doorstroming van het autoverkeer.

Hoe dan ook, ook in het Leefbare verkeersplan streven we naar minder verkeer over de overweg, maar gaat uit van de optie zonder ongelijkvloerse autokruisingen.

De nadelen Meer-Asfalt-Verkeersplannen zijn overweldigend:

  1. Het gaat tegen de intentie in die provinciaal is afgesproken. Want het stimuleert het autoverkeer, terwijl Castricum met de regio heeft afgesproken (Noordhollands Dagblad, 7 juli 2020) het fietsverkeer te gaan stimuleren als alternatief voor woon-werkverkeer.
  2. De stimulering van de autodoorstroming trekt extra doorgaand autoverkeer aan door/langs Castricum en zorgt ook voor extra verkeer in Castricum van/naar die route.
  3. De stimulering van de autodoorstroming bevordert autoverkeer langs die route met Castricum/Bakkum als herkomst/bestemming.
  4. Een randweg (west of oost) creëert extra ontsluitingswegen binnen Castricum, met op meer plaatsen druk autoverkeer van/naar de ‘randwegen’. Ook op trajecten die daar niet voor berekend zijn. Om bijvoorbeeld een westweg te bereiken moet verkeer met bestemming/herkomst Castricum nog steeds over een of meer spoorkruisingen (oud onderzoek liet zien dat die autostroom over de Beverwijkerstraatweg 85% van de totale stroom uitmaakt).
  5. Een tunnel tussen Beverwijkerstraatweg en het hart van Castricum (Mient/Stationsweg) zorgt voor meer autoverkeer langs routes die daar niet voor berekend zijn (Stationsweg, Ruiterweg). Weliswaar kunnen wellicht ook sommige fietsers met de auto’s mee onder de grond en de spoor barrières nemen, maar de belangrijkste en gevaarlijkst barrière (de drukker wordende autostroom) wordt niet genomen. Bovendien lost het de ‘spoor barrière’ slechts voor een beperkt aantal fietsers en zorgt voor andere fietsers voor extra (onveilige) barrières en omfietsen – een paar minuten winst voor auto’s bezorgt fietsers minuten verlies en meer onveiligheid doordruk autoverkeer.
  6. De grotere autodrukte overal in Castricum gaat te koste fietsers en voetgangers, ten koste van leefbaarheid van inwoners en ten koste van aantrekkelijkheid voor recreanten. Ook ten koste van de leefbaarheid van inwoners met een auto.
  7. De aanpak heeft fietsers en voetgangers als sluitpost, dat is ten nadele van alle Castricummers (ook de automobilisten). Door de grote nadruk op de autodoorstroming raken fietsverkeer en de voetganger in de verdrukking. Daardoor ontstaan omwegen en barrières van hoofdfietsroutes. Die barrières noodzaken tot veel onnodige lange fietstunneltjes. Meer autodrukte op meer ontsluitingswegen zorgt voor meer onveiligheid voor fietsers. De randwegen zouden beide meerdere hoofdfietsroutes kruisen (wat iedere keer om ongelijkvloerse oplossingen vraagt).
  8. In het geval van de ‘westweg’ gaat het om een traject dat ook in beeld is voor de provinciale Doorfietsroute.
  9. Er ontstaat een brede auto/spoorbarrière tussen Castricum en Bakkum en een autobarrière tussen het station en de duinen.
  10. Het extra asfalt gaat ten koste van groen en natuur.
  11. Het extra asfalt gaat ten koste van leef-, speel- en recreatieomgeving.
  12. Er gaat tijd verloren door onnodige aandacht voor de ongelijkvloerse autokruisingen, terwijl al direct zou kunnen worden begonnen met uitwerking en pilots van een integraal verkeersplan zonder ongelijkvloerse kruisingen.
  13. De door de gemeente geschatte kosten voor ongelijkvloerse kruisingen zijn boven de 50 miljoen. Terwijl de uitwerking van een integraal verkeersplan zonder ongelijkvloerse oplossing ongetwijfeld vele malen goedkoper is. Het zo bespaarde geld zou wellicht beschikbaar komen voor het verbeteren van de fietsinfrastructuur en het veraangenamen van winkelgebieden?
  14. Het aanleggen van extra asfalt en realiseren van ongelijkvloerse oplossingen zorgt voor een lange periode van overlast in en rond het dorp.
  15. Grotere dominantie in de BUCH-organisatie van expertise voor het realiseren van extra asfalt en ongelijkvloerse kruisingen. (De projectleider gaf laatst al aan dat topmensen nodig zijn om dit voor elkaar te krijgen. “De eredivisie”, zei hij.  Alles moet wijken voor de doorstroming van de auto).
  16. …na het gemeentelijk onderzoek zullen we dit overzicht verder aanscherpen. Dan zal bijvoorbeeld meer duidelijk worden over de impact op de hoofdfietsroutes, bereikbaarheid en locatie van stations fietsenstalling vanuit Bakkum, maar ook de locatie/bereikbaarheid van P&R, K&R, busstation en buslijnen…

Opmerkelijk is dat verschillende voorstanders van de oostelijke randweg spontaan als argument voor hun keuze noemen, dat het in de toekomst logisch is om in het gebied tussen Uitgeest en Castricum woningen te bouwen …  ‘ en zo’n wijk moet ontsloten worden,  daar hoort zo’n weg bij. Prima volgorde eerst een weg, dan woningen’.

Knelpunt Ruiterweg. Verschillende meer asfalt oplossingen lopen tegen de flessenhals Ruiterweg aan (geen veilige 50 km/h weg, te smal), met name een probleem bij de ‘westweg’, of de tunnels naar Stationsweg/Mient.  Ons werd gewezen op twee forse ingrepen ter stimulering van autoverkeer die daar soelaas kunnen bieden: (1) Ruiterweg eenrichtingsverkeer maken en de andere richting via de Helmkade, of (2) de weg oostelijk langs het spoor doortrekken naar de Zeeweg. Geen mooie vooruitzichten.

Kortom: Met Meer-Asfalt-Verkeersplannen wordt het onveiliger want het maakt ons dorp automobieler. Bovendien is het respectloos voor leefbaarheid en milieu en zorgt het voor onverantwoordelijke geldverspilling.

 

Gerelateerde berichten